Muhtasar Beyanname Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İşletme sahiplerinin en çok kafasını karıştıran konuların başında kuşkusuz ki, vergiler geliyor. Özellikle, vergi türleri arasında bulunan gelir vergisi ve bunun beyanı bazen işin içinden çıkılmaz bir hal alabilir. Gelir vergisi beyanı söz konusu olduğunda kişilerin aklında ilk soru şu: Muhtasar beyanname nedir? Nasıl hesaplanır? Bu çoğu işletmecinin ihtiyaç duyduğu ancak çoğunun da detaylı bilgisinin olmadığı bir konudur. Bu nedenle muhtasar beyanname ile ilgili ayrıntılı bilgileri ve merak edilenleri sizler için derledik. İşte muhtasar beyanname ile ilgili temel bilgiler…

Muhtasar Nedir?

Beyannamenin açıklamasına geçmeden önce “Muhtasar ne demek?” bunu öğrenelim. Muhtasar kelime anlamı ile kısa olan, özet anlamına geliyor. Ayrıca muhasebe terminolojisi kullanımında beyanname ile birlikte duymaya alışık olduğumuz bu kavram, kesilen verginin matrahların vergi dairesine beyan edilmesi anlamında da kullanılmaktadır.

Muhtasar Beyanname Nedir?

Muhtasar beyanname, gelir vergisi ile alakalı bildirim türlerinden biridir ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 84. Maddesi’nde belirtilmiştir. Buna göre beyanname, işverenlerin veya vergi tevkifatı yapan diğer kişilerin vergi matrahlarını toplu olarak vergi dairesine bildirme işlemidir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nca düzenlenen vergi türleri arasında 0003 vergi kodu (Gelir vergisi S.) olarak belirtilmiştir.

Muhtasar Beyanname Kimler Tarafından Verilir?

Muhtasar beyanname yanında muhtasar vergisi de merak edilen kavramlardan birisidir. Peki, muhtasar vergisi nedir?

Muhtasar beyanname, vergi borçlusundan talep edilmemektedir. Esas borçlu yerine vergi sorumlusundan talep edilir. Bu beyanname türünü vermesi gereken kurum ve kuruluşlar şunlardır:

• Yatırım fonu yönetenler
• Ticaret şirketleri
• Kamu idare ve kuruluşları
• İktisadi kamu kuruluşları
• Dernek ve vakıflar
• İş ortakları ve serbest meslek erbapları

Ayrıca bunların haricinde kazanç durumuna bağlı olarak bilançoya bağlanmış çiftçiler de bu beyannameyi vermektedir.

“Muhtasar vergisi ne demek ve kimlerin vermesi gerek?” sorularını daha açıklayıcı cevaplamak adına muhtasar beyanname örneği verebiliriz. Örneğin, çalışanlara maaş ödemesi yapılması işlemlerinde maaş ödenecek kişiler için maaş bordrosu tanzim edilir. Burada maaş kişiye verilmeden önce brüt maaş üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılır. İşte bu kesintiler muhtasar kodları ile belirlenmiş beyanname ile devlete aktarılmaktadır.

Bu örnekle birlikte “Gelir vergisi muhtasar nedir?” gibi sorularınızın artık cevapsız kalmayacağını umuyoruz.

Muhtasar Beyanname Ne Zaman Verilir?

Muhtasar beyanname verme süresi aylık ya da üç aylık periyotlar olarak belirlenmiştir. Üç aylık beyan kapsamına girmek isteyenlerin vergi dairesini konuya dair bilgilendirmeleri gerekmektedir. Ayrıca işyerinde çalışan personel sayısının 10 ya da daha az olması gerekmektedir. Eğer beyanı yapılacak kalemler arasında zirai ürün bedelleri üstünden yapılmış tevkifatı bulunuyorsa aylık beyan verilmesi gerekmektedir.

Son beyan süreleri, üç aylık beyan için ilgili dönemin son ayını takip eden 26. akşamına kadardır. Ayrıca aylık beyan için ise yine ilgili ayı takip eden ayın 26. günün akşamına kadar beyanname verilip ödenmelidir. Örnek vererek açıklayacak olursak;

• Ocak, şubat ve mart aylarını kapsayan dönem için 26 Nisan 23.59’a kadar muhtasar beyanname beyan edilip ödenmelidir.
• Aylık beyana örnek olarak, şubat dönemine dair aylık muhtasar meyan 26 Mart 23.59’ a kadar beyan edilip ödenmelidir.
• Son olarak beyannamenin verileceği 26. gün tatil gününe denk geliyorsa bu günü takip eden ilk iş gününe kadar beyanname verilip ödeme yapılır.

Muhtasar Beyanname Kodları

Muhtasar Beyannameye konu olan ödemeler üzerinden yapılacak kesintilere Gelir Vergisi Kanunun 94. maddesinde yer verilmektedir. Ayrıca bunlar arasında en yaygın olarak yapılan tevkifat türleri şunlardır:

• 011 kodlu, ödeme türü asgari ücretli, %15 vergi oranı
• 012 kodlu, ödeme türü diğer ücretli, %15-35 vergi oranı
• 021 kodlu, serbest meslek sahiplerine ödemeler
• 031 kodlu, yıllara yaygın inşaat işleri, %3 vergi oranı
• 032 kodlu, yıllara yaygın inşaat işleri(Kurumlara yapılan hakedişler), %3 vergi oranı
• 041^* kodlu, kira ödemeleri (GVK 70. Madde kapsamında), %20 vergi oranı
• 042 kodlu, kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan ödemeler, %20 vergi oranı
• 093 kodlu, ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsullere yapılan ödeme, %3 vergi oranı
• 094 kodlu, ticaret borsalarında tescil ettirmeden satın alınan zirai mahsuller karşılığında yapılan ödemeler

(*) 23 Aralık 2020 tarihinde kira ödemelerinde stopaj indirimi yapılmasına yönelik, 31343 sayılı Resmi Gazete’de karar yayımlanmıştır. Yayımlanmış olan 3319 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 31 Mayıs 2021’e kadar %20 olan kira stopaj oranı %10’a indirilmiştir.

Yukarıda belirtmiş olduğumuz kodların haricinde muhtasar beyanname ile beyan edilecek tüm ödemeler de mevcuttur. Bunun için Gelir İdaresinin resmi web sayfasında yayımlanmış olan tabloyu referans olarak kullanabilirsiniz.

NetBT Çözümleri

İş yükünüzü ve operasyonel faaliyetlerinizi büyük oranda azaltacak NetBT çözümleri ile tanışın. Tüm muhasebe işlemlerinizde minumum maliyet ve maksimum performans almak için NetBT çözümlerini tercih edebilirsiniz. Özellikle fatura işlemleriniz de e-fatura ve e-arşiv fatura çözümlerimizi kullanabilirsiniz.

Çözüm ve hizmetlerimiz konusunda daha çok bilgi ve teklif almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Muhtasar Beyanname Hakkında Sıkça Sorulan Sorular