Enflasyon Muhasebesi Nedir?
Enflasyon muhasebesi, parasal olmayan tüm varlıkların kıymetini, düzeltme işlemleri esnasında ÜFE veya enflasyon oranı gibi değerlerle çarparak hesaplama sürecini ifade eder. Aynı zamanda finansal tablonun oluştuğu tarihteki satın alma gücüne en yakın şekilde hesaplanması da “enflasyon muhasebesi nasıl yapılır?” sorusunun yanıtlarından biridir.
Enflasyon muhasebesi 2023 yılının sonu itibariyle uygulanmaya başlanacağı için işletmelerin kullandıkları sistemleri hazırlaması gerekir. Mevcut yazılımlara entegre edilecek uygulamalar aracılığıyla firmaların finansal süreçlerinin tamamı takip ve analiz edilir. Böylece herhangi bir kayıp yaşanmadan, faaliyetler sorunsuz bir şekilde sürdürülür. Bu noktada NetBT Danışmanlık ekibimizden profesyonel destek alabilirsiniz.
Şirketlerin finansal tablolarında bulunan ve aynı zamanda parasal olmayan varlıkların, tarih bazlı satın alım gücüyle hesaplanması, “enflasyon muhasebesi nedir?” sorusunun en genel tanımıdır. Ayrıca gerçekleştirilecek işlemlerin belirli oranlar dikkate alınarak ilgili tutarın düzeltme katsayısıyla çarpılması, net verileri ortaya koyar.
SAP enflasyon muhasebesi ise finansal raporlama süreçlerinde tüm etkilerin göz önüne alınması amacıyla kullanılan yöntemlerden biridir. Enflasyon nedeniyle değer kaybı yaşayan yükümlülük ve varlıkların gerçek değerini belirlemek için bu sisteme ihtiyaç duyulur. Böylelikle firmaların karşılaştıkları kazanç veya kayıplar kolaylıkla hesaplanır. Ayrıca yüksek enflasyon nedeniyle tam olarak bilinmeyen değerler, en doğru şekilde tablolara işlenmiş olur.
Enflasyon Muhasebesi'nin Avantajları Nelerdir?
- Enflasyon muhasebesi sayesinde işletmeler, işletme sahipleri ve yöneticilerinin yanı sıra işletmeyle ilgilenen üçüncü kişi ve kurumlar da daha gerçekçi finansal verilerle kararlar alabilme imkanı sunar.
- Enflasyon muhasebesi şirketlerin değerleme performansını dinamik tutar.
- Enflasyonun yükseldiği dönemlerde varlıkların ve kaynakların ücretlerinin değişimlerinin yakından takip edilmesini sağlar ve çeşitli tedbirlerle var olan kayıtları gerçeğe en uygun hale getirir.
- SAP ile entegre bir şekilde çalışır.
- SAP de bazı süreçler enflasyon yöntemi ve anahtarları uyarlamaları ile kolayca yönetilir.
Hızlanan dijital dönüşüm süreçleri içerisinde sizler için geliştirdiğimiz inovatif teknoloji çözümlerimize bir yenisini daha ekleyip hizmetlerimiz arasına aldık. NetBT’nin profesyonel dünyası hakkında daha detaylı bilgi için bizimle iletişime geçin.
Enflasyon Muhasebesi Kimlere Uygulanır?
Kazançları bilanço usulü doğrultusunda tespit edilenler için enflasyon muhasebesi uygulanır. Komandit, Ltd, A.Ş., kollektif şirketlerle birlikte kooperatifler tarafından da kullanılmaktadır. Ayrıca vergi mükellefleri ve diğer bütün kurumlarda olduğu gibi yeni işe başlayanların mali tabloları da düzeltme işlemine tabi tutulur. Ancak 31.12.2023 itibariyle veya düzeltmenin oluştuğu dönemde işe başlayanlar için uygulanması söz konusu değildir.
Bilanço esasları doğrultusunda defter tutan ve tam mükellefiyeti bulunan adi komandit, kollektif ve adi şirketler düzenlemeye dahildir. Bunun yanı sıra kurumlar ve gelir vergisi mükellefleri için de zorunlu olarak uygulanacaktır. “Enflasyon muhasebesi hangi hesaplara uygulanır?” sorusunun yanıtı ise şu şekildedir:
- Stoklar
- Hisse senetleri
- Stoklarla alakalı verilen avanslar
- Geçici inşaat giderleri ve gelirleri
- İştirakler
- Gelecek döneme ait giderler ve gelirler
- Özkaynak kalemleri
- Uzun ve kısa vadeli ticari alacaklar
- Finansal ve ticari borçlar
- Menkul kıymetler
Enflasyon muhasebesi erteleme ardından bir süre sonra uygulanmaya yeniden başlayacaktır. Bu aşamada bizimle iletişime geçerek danışmanlık ve entegrasyon hizmetlerimizden yararlanabilirsiniz.
Enflasyon Muhasebesi Ne Zaman Uygulanır?
“Enflasyon muhasebesi ne zaman uygulanacak?” sorusu için en net cevap; 2023 yılının 1,2, ve 3. geçici vergi dönemleri haricinde, yalnızca 31.12.2023 tarihli mali tablolara uygulanacağı şeklindedir. Böylece bu tarihli finansal tabloların düzenlemeye tabi tutulmasıyla, belirlenecek zarar veya kâr farkının, önceki dönem verilerinin hesaplarında gösterilmesi sağlanacaktır.
Enflasyon muhasebesi uygulaması kapsamındaki 2023 hesap dönemi ise vergiye dahil kazançla ilişkilendirilmeyecektir. Ayrıca düzenleme sonucunda, mevcut yılın kâr ve zararı direkt olarak etkilenecektir.
Enflasyon Düzeltmesi Nasıl Yapılır?
Paranın satın alma gücünde yaşanan aşınma sebebiyle gerçekliği yansıtmayan bilançonun güncel veriler cinsinden düzenlenmesi “enflasyon düzeltmesi nedir?” sorusunun yanıtıdır. Gerekli işlemlerin yapılması içinse hataya yer bırakmayacak uygulamalardan yararlanılması gerekir. Bu alanındaki başarıları ve deneyimleriyle NetBT ekiplerimiz, çözüm için her zaman yanınızdadır.
“Enflasyon düzeltmesi nasıl yapılır?” sorusuna yanıt arayanlar, aşağıdaki adımları takip edebilir:
- Raporlama döneminin sonuyla birlikte cari ölçüm birimleri cinsinden ifade edilen finansal durum tablosundaki kalemler, genel fiyat endeksi doğrultusunda düzeltilir.
- Parasal kalemler ise mevcut raporlama dönemi sonunda gerçekleştirilen cari ölçüm birimine göre ifade edildiği için düzeltilmez.
- Endekse bağlı kredi ve tahviller benzeri, farklı anlaşmalarla ortaya çıkacak değişikliklere bağlanan pasif ve aktif değerler, dönem sonu seviyesine getirilmeleri için düzenlenir.
- Maddi ve duran varlıkların elde edilme tarihlerini gösteren detaylı kayıtlar mevcut değilse veya tahmin edilemiyorsa, hesaplama dışında kalabilir.
- Olası problemler nedeniyle standartların ilk kez uygulanacağı dönem içerisinde varlıkların tamamı bağımsız bir profesyonel değerlendirme vasıtasıyla tespit edilir.
- Dönem başında, geçmiş yıllardaki kâr ve zararlar, değer artışları haricindeki özkaynak kalemleri de firmaya konuldukları tarih itibariyle genel fiyat endeksiyle düzeltilir.
Enflasyon düzeltmesi hizmetlerimiz sayesinde siz de firmanızı yaşanabilecek tüm olumsuz durumlardan koruyabilirsiniz. Böylelikle markanıza değer katmayı sürdürerek diğer işlerinize odaklanabilir ve daha büyük başarılara imza atabilirsiniz.
Enflasyon Düzeltmesi Şartları Nelerdir?
Enflasyon muhasebesi şartları, gerçek finansal durumun aktarılması adına oldukça önemlidir. Vergi Usul Kanunu kapsamında belirtilen hesaplama işlemleri, hiçbir detay atlanmadan tamamlanmalıdır. Aynı zamanda fiyat düzeyinde yaşanan artışların, mali tablolarda bulunan parasal kıymetleri etkilemediği unutulmamalıdır. Fakat ilgili kanun gereği, mali tablolarda maddi olmayan değerler gösterildiği için gerçek kıymetleri, bilanço günündeki doğru verileri ifade etmez.
Enflasyon düzeltmesi 2023 hesaplamalarında yer alan kıymetlerin, güncel fiyatlarla mali tablolar üzerinde bulunması için çeşitli etkenler göz önünde bulundurulur:
- Emtia stokları
- Makine ve demirbaş
- Bina ve arsa
- Birikmiş amortismanlar
- Sermaye
- Yasal ve olağanüstü yedekler
Yukarıdaki veriler ve benzerleri, parasal olmayan varlık olarak enflasyon düzeltmesi hesaplamasına dahil edilir.
Vergi Usul Kanununun 298. maddesi uyarınca bilanço esaslarına göre tespit edilen kazançların, kurumlar ve gelir vergisi mükellefleri tarafından hesaplanması gerekir. Böylece “kimler enflasyon düzeltmesi yapar?” sorusunun cevabına da ışık tutulmuş olur. Aynı zamanda fiyat endeksinde yaşanan artışın, içerisinde bulunulan zaman dahil olmak üzere üç hesap döneminde %100 oranından fazla olması, düzenleme gerektirir. Bununla beraber mevcut hesap dönemi için %10 oranında yüksek çıkması durumunda mali tablolar, gerekli enflasyon düzeltmesine tabi tutulmalıdır.
İlk olarak 2003 ve 2004 yıllarında yapılan enflasyon düzeltme işlemleri, ilerleyen dönemde kanunla ifade edilen şartların oluşmaması sebebiyle yapılmamıştı. Aralık 2021 döneminin sonuyla birlikte söz konusu şartlar tekrar oluştu. 2021 yılının 4. geçici vergi dönemi itibariyle mali tablolar için düzenleme yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Alınan bu karar ise iki yıl süreyle ertelenmiştir.
Neden Enflasyon Muhasebesi Uygulanır?
Enflasyon muhasebesi, farklı uygulama adımları sayesinde firmaların pek çok avantajı elde etmesini kolaylaştırır. Değer kaybının engellenmesi için hesaplama işlemlerinin kusursuz biçimde gerçekleşmesi ise kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca enflasyon düzeltmesi tebliği ile belirtilen tüm ayrıntılar dikkate alınmalıdır.
Yapılacak düzenlemenin birçok artısı bulunur. Genel olarak doğru şekilde gerçekleştirilecek hesaplama sürecinin kullanım sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
- Uygulamanın amacı, muhasebe kayıtlarında görünen ve kullanılan paranın satın alım gücünü tespit etmektir.
- Gerçek finansal durumunun en net ve doğru biçimde gösterilmesi hedeflenir.
- Düzenleme sonrasında finansal durumu hatasız şekilde yorumlamak mümkündür.
- Enflasyon düzeltmesi muhasebe kaydı eksik tutulursa, emtia ve mal fiyatları hızlı bir yükseliş gösterir. Bu da gerçekle ilgisi olmayan marjların ortaya çıkmasına nedendir.
- Finansal tablonun yanlış olması, yanılgılara yol açarak gerçek firma performansının ölçülmesini de engeller.
- Şirketin performansı ölçülürken stok devir hızının yüksek bir seviyede olması, stok tutma maliyetini düşürür. Bu da işletme için pozitif bir durumdur.
- Doğru uygulama sayesinde yatırımcıların da korunması sağlanır.
- Yüksek düzeydeki enflasyon için gerekli muhasebe işlemleri yapılmazsa vergi giderleri fazlasıyla artar. Aynı zamanda temettü beklentisinin yükselmesine ve firma sermayesinin erimesine neden olur.
Enflasyon muhasebesi, temel olarak ilgili mükelleflerin korunması adına çok değerlidir. Uygulama sorunsuz bir şekilde hayata geçirilirse firmalar, bilançolarını en gerçek şekilde hazırlar.
SAP Danışmanlığı, Uygulama ve Yazılım Geliştirme gibi tüm hizmetlerimiz hakkında detayları öğrenmek için bizimle her zaman iletişime geçebilirsiniz. Aynı zamanda, şirketinize özel hazırlanacak çalışmalarımızdan da faydalanabilirsiniz.
Enflasyon Muhasebesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Enflasyon Muhasebesi ilk ne zaman ortaya çıktı ve kullanılmaya başlandı?
Enflasyon Muhasebesi ilk olarak 2004 yılında ortaya çıkmıştır ve o yılda sadece bir kez kullanılmıştır.
Enflasyon düzeltmesi vergiye tabi midir?
Enflasyon düzeltmesi sonucu 2021 yılında oluşan farkın vergisiz olması durumunda firma bu işlemlerden sonra herhangi bir vergi ödemeyecek, 2021 yılının vergili olması durumunda 2021 yılı içinde oluşan değer artışı sonuçları dönem karını artıracak, matrah çıkması durumunda vergi ödenecektir.
2023 Yılında Enflasyon Muhasebesi Uygulanacak mı?
2021 yılında gerekli şartların oluşmasıyla birlikte enflasyon muhasebesi işlemlerinin yapılmasına karar verilmiştir. Ancak iki yıl süreyle ertelenen uygulamanın 31 Aralık 2023 bilançolarında yer alması hükme bağlanmıştır. Ayrıca bu tarihte şartların oluşup oluşmadığına da bakılmadan hesaplama yapılması gerekecektir.
Enflasyon Düzeltmesi Kimler Yapar?
Elde ettikleri kazançları bilanço esasları doğrultusunda tespit eden tüm kurumlar veya gelir vergisi mükellefleri, enflasyon düzeltmesi yapacaktır. Kollektif, adi şirket ve adi komandit firmaları da sürece dahildir. Bu mükellefler, yeniden değerlendirme yapılmadan zorunlu bir şekilde düzeltme işlemlerini gerçekleştirecektir.